RỐI LOẠN CHUYỂN HOÁ

A - BỆNH TIÊU HÓA

RỐI LOẠN CHUYỂN HÓA VÀ ĐIỀU TRỊ

1 . Rối loạn chuyển hóa là gì ?

2 . Tại sao bị rối loạn chuyển hóa ?

1 . Rối loạn chuyển hóa là gì

Trong cơ thể người có ba sự chuyển hóa cơ bản

- Chuyển hóa dưỡng chất tại                        Tỳ

- Chuyển hóa năng lượng tại                        Gan

- Chuyển hóa vi lượng và khoáng chất tại   Thận

Sự nhịp nhàng được thể hiện bằng việc
Ăn   .  Uống  .  Ngủ  .  Nghỉ  .  
Làm việc . Học tập . Vui chơi . Giải trí … mà chúng ta cảm thấy thoải mái và sảng khoái … Không bệnh tật . Không đau ốm ..

Có được như vậy là bởi vì 

ÂM  -  DƯƠNG          ...           CÂN BẰNG

NGŨ TẠNG VẬN HÀNH THÔNG SUỐT .

Sự rối loạn chức năng chuyển hóa   

Thường xảy ra ở tuổi trung niên và tùy vào Tiên Thiên  " yếu tố bẩm sinh " của từng người mà có các biểu hiện khác nhau . 

Bệnh tật khác nhau …

Xin đi sâu vào nữ giới  

Bởi vì nữ giới đang trong giai đoạn chuyển tiếp giữa hai 

Thái Cực ( estrogen và testosterone )

Đối với nữ là nặng nề nhất bởi vì rơi vào giai đoạn Mãn kinh .

Giai đoạn 49 bước qua 53 bước lại

Từ khoảng 45 tuổi đến 49 tuổi gọi là      TIỀN MÃN KINH

Từ khoảng 49 tuổi đến 53 tuổi gọi là       MÃN DỤC NỮ

Từ khoảng 49 tuổi đến 57 tuổi gọi là       HỒI XUÂN

( * Khi mãn kinh thì testosterone của nữ giới sẽ tăng cao hơn bình thường có biểu hiện như tính cách mạnh mẽ , cười nói to hơn , tự tin hơn , sức khỏe vượng hơn .... HỒI sự trở lại - XUÂN sức khỏe tốt lên và tinh thần có sự hưng phấn hơn .. Mùa xuân trở lại . Sự tương đối này thể hiện khác nhau về thời gian . Có người ngoài 60 vẫn có khả năng sinh sản . Mãn dục ở đây nói về đa số của giới nữ trong độ tuổi Hành Kinh - sinh sản và Tuổi hồi xuân chỉ diễn ra khi có sự rối loạn của nội tiết tố .. khi bắt đầu mãn kinh )

TRONG GIAI ĐOẠN TIỀN MÃN KINH

Có ba sự rối loạn chuyển hóa thường gặp

A . Chuyển hóa tại             Tỳ

B . Chuyển hóa tại             Gan

C . Chuyển hóa tại             Thận

A . Tiêu hóa  

-  Ăn chậm tiêu . Bụng đầy tức . Tay chân mỏi . Người không có sức  . Sắc mặt kém tươi 

-   Đường huyết cao .. “ Thuộc hư chứng ”. 

-  Ăn ít , uống ít mà lại thấy tăng cân … 

-  Thực tích sinh nhiệt . Nóng bứt rứt  . Ngủ thấy đủ thứ , chiêm bao , mộng mị  .  Xây xẩm …

Điều trị

a . Thể hư hàn .

Chán ăn . Gầy ốm … sợ lạnh , tay chân lạnh .. Hay bị cảm lặt vặt , da xanh , mặt tái …

Khí huyết lưỡng hư .

+ Bổ khí huyết . Kiện tỳ

- Bài thuốc chung . Bát Trân thang - Thập Toàn thang

b . Thể hư nhiệt

Ăn chậm tiêu . Bụng đầy tức .. Người mệt mỏi . Thịt nhão

+ Kiện tỳ - Hòa vị - Lý khí - Tiêu đạo .. ( Không được tả hạ )

- Bài thuốc chung . Kiện tỳ thang - Bảo Hòa thang

B . Chuyển hóa  - Chứng thường thấy nhất ở nữ giới là chứng Can khí uất  và  Can khí hoành nghịch .

1 . Can khí uất  . Khí uất là khí bị nén lại gây ra chứng đầy tức vùng ngực và đau lói hạ sườn ( Hung - Hiếp thống ) . Hay thở dài . Nực ho . Khí thuộc dương . Vô hình , nếu không giải tỏa được … Lâu ngày sẽ tích tụ lại gọi là uất kết . Chỗ nào bị uất kết thì chỗ đó khí sẽ không vận hành . Khí hành  thì  huyết hành .  Khí ngưng thì Huyết tụ . Từ dương chuyển thành âm  -  Từ vô hình thành hữu hình … Thành cái gì thì tùy vào duyên nghiệp của từng người .

2 . Can khí hoành nghịch . Khí hữu dư - Hoành là ngang  -  Nghịch là ngược . Kẻ ngang ngược thì hay phá phách . Xâm lấn chỗ nào thì chỗ đó xảy ra bệnh . Lấn tỳ thì bụng trướng đau , ỉa lỏng . Phạm vị thì đau bụng , nôn mửa và nấc . Xung tâm thì ngực khó chịu . Đau vùng tim muốn chết ( Chân tâm thống ) ….

Vì sao  ? 

                Vì   Can   là     Tiên Thiên  của nữ giới ..

                Là  Gốc   của   Tình chí ..

- Can khí uất chủ yếu do tình chí ( Cau có , bực bội , lặng thinh hay la hét …Thường thấy là hay cằn nhằn , lầm bầm , ra nói một câu , vào nói một câu mà chẳng ai hiểu gì cả …biết chết liền . Đặc biệt là trước các kỳ kinh )

- Can khí hoành nghịch do rối loạn chức năng sơ tiết …Thường là do ăn hay uống không phù hợp … Hoặc là đang điều trị một chứng bệnh nào đó mà tác dụng phụ của nó gây ra rối loạn chức năng can …

- Thường thấy trên lâm sàng là Huyết áp có biến động . Khi cao , khi thấp . Nhức đầu , xây xẩm , khó ngủ , tay chân tê …

Điều Trị

a . Can khí uất

Thuộc Thực chứng

- Tức ngực . Đau hông sườn . Miệng đắng …

- Sơ can . Giải uất . Thanh nhiệt . Chỉ thống

- Bài thuốc chung - Tứ nghịch tán - Tiêu dao tán gia giảm .

b . Can khí hoành nghịch

Thuộc Hư chứng “  Vì là chứng hư nên Hòa là chính ”

- Lấn tỳ - Phạm vị - Xung tâm …

Tùy vào triệu chứng cụ thể mà gia giảm cho thích đáng .

- Thí dụ . Lấn tỳ . Ăn vào bụng đau rất khó chịu , ợ ngược .. Xung tâm . Đau thốn vùng tim . Đau muốn chết ..

- Sơ can . Khai uất - Hòa tỳ vị - Hoạt huyết - Chỉ thống ..

- Bài thuốc chung . Sài hồ sơ can tán gia giảm - Thông tả yếu phương - Bảo nguyên thang

C . Hoạt hóa - Thận chủ Cốt .

- Chức năng hoạt hóa của thận là để nuôi dưỡng Tủy và xương . Khi chức năng thận suy giảm thì thường thấy là loãng xương . Thoái hóa khớp . Tóc rụng nhiều . Bạc sớm .. ( Già từng phần ) Lưng đau , gối mỏi , hai chân mềm yếu  . Tiểu đêm … Tai nghe kém ..  Bệnh ở trẻ em có biểu hiện còi xương  . Chậm lớn ..

Điều Trị

- Trẻ em   thường dùng bài Lục vị hoàn . Kiện tỳ hoàn ..

- Người cao tuổi  thì phải xem Thận dương  hư hay  Thận âm hư sau đó kết hợp với chữa bệnh tiêu hóa hoặc mất ngủ ..

    Thận dương hư

+ Ôn bổ thận dương – Dưỡng tinh huyết

- Dùng bài Bát vị Quế phụ - Hữu qui hoàn

   Thận âm ư

+ Tư âm . Bổ thủy . Ích thận

-  Dùng bài Bát vị Tri bá - Lục vị qui thược - Tả qui hoàn

Đông y Minh Phú

Sau rất nhiều năm   Theo dõi  -  Nghiên cứu   -  Điều trị .

Theo sát vấn đề từ  Chứng  đến  Bệnh

- Thì thấy rằng các chứng bệnh hiện nay . Thường có dấu hiệu Lẫn lộn  -  Phức tạp  -  Vô căn ..

Thí dụ : Cao huyết áp lại có thêm mỡ máu , đường huyết và bướu cổ .. Bệnh phụ khoa lại cộng thêm tim mạch , tiểu đường , sỏi thận ..

- Vô căn là có khi đang vui lại lăn đùng ra mà chưa kịp hiểu chuyện gì .

Chỉ có thể kết luận chung là

Rối loạn chuyển hóa  +  Suy đa tạng  =  Hội chứng viêm

Vậy cách điều trị cần phải Như thế nào ???...

Bệnh không tự nhiên sinh ra !

Tại sao bị rối loạn chuyển hóa 

Là bởi vì mất cân bằng  

                                               ÂM   -  DƯƠNG
Âm hư dương thịnh  và ngược lại ... làm sai lệch sự Tương sinh - Tương khắc của ngũ hành Trong ngũ tạng dẫn đến bất cập ...

Người xưa nói ..

BỆNH TỪ MIỆNG MÀ VÀO

Vậy nó vào bằng cách nào ?

Thứ nhất  ĂN UỐNG  linh tinh ( lạ là ăn)

Thứ hai lạm dụng   Thuốc chi  .. quá nhiều . ( nhất là các thuốc giảm đau ,ăn được , ngủ được )

" ai chỉ cái gì cũng uống "

- Thực tích sinh nhiệt

- Nhiệt tích sinh vi trùng

- Trùng tích sinh viêm …

Viêm ở đâu ?  

Tại chỗ sinh viêm … Tương sinh cùng viêm ..

- Ban đầu chỉ là ăn không tiêu “ Thực tích ” dẫn đến viêm loét dạ dày . Tá tràng ( hành thổ ) . Tiếp theo là viêm đường hô hấp trên “ tương sinh ” Viêm họng . Viêm mũi . Viêm xoang ...   ( hành kim )

- Sau nhiều đợt điều trị bằng kháng sinh kéo dài với nhiều chỉ định khác nhau  .. Liều lượng khác nhau .
Một số cơ chế tự cân bằng . 
Tự điều chỉnh . 
Tự đào thải của những người có cơ địa không vững bị sai lệch hoặc suy yếu dẫn tới Rối loạn …

- Khi có sự rối loạn thì các Tạng - phủ phải tự bảo vệ bằng cách tăng cường nội tiết và do các tạng phủ không bổ sung cho nhau dẫn đến bất cập . Lâu dần sẽ bị suy giảm chức năng chuyển hóa của Tạng , Phủ đó ..

Thí dụ :  

Theo cơ chế tự nhiên của Ngũ hành .

-  Gặp lạnh thì co lại .         Quá lạnh thì đông đặc >    Dễ vỡ

-  Gặp nóng thì tan chảy .   Quá nóng thì bốc hơi   >    Biến hình

- Một người mà ngày nào cũng  tìm nước Dừa , kiếm  Rau má ... uống cho mát thì nhất định đến một thời điểm nào đó sẽ bị Rối loạn chuyển hoá . Lâu hay mau do cơ địa và tuổi tác của từng người .

- Bởi vì cơ chế tự cân bằng - Tự điều chỉnh trong mỗi người chỉ có giới hạn ... Nếu dùng quá nhiều các loại đồ ăn , thức uống có tính hàn lương kéo dài . Cơ thể sẽ cảm thấy khó chịu do mất cân bằng Hàn - Nhiệt . 

Từ từ sẽ dẫn tới đau đầu . Khó ngủ . Ngăn ngực , lói ra sau lưng trên. Bụng trướng , ăn không ngon . Có người bị Tăng huyết áp ( thường gặp ở người máu nhiễm mỡ ) .. Theo dõi trực tiếp những người Gan nhiễm mỡ thì thấy rõ …

Cá biệt dẫn tới nhũn não do đông đặc 

Cả hai thể nhiễm mỡ đều có biểu hiện lâm sàng là Tê tay . Mỏi chân . Chán ăn … Người bủn rủn .

"1 . Nhiễm mỡ Thể đông đặc thuộc hàn  . Huyết áp thấp . 

Nếu trở nặng sẽ rơi vào hôn mê gan . Nhẹ thì suy giảm trí nhớ  . Ngủ li bì ... do thiếu máu lên não  ... 

 2 .  Nhiễm mỡ Thể xơ vữa thuộc nhiệt  . Thường Huyết áp cao  . 

Nếu trở nặng thì thành Tai biến mạch máu do nhũn não sau tắc mạch . Nhẹ thì thoái hóa gan do xơ hóa , men gan cao "

          

Tại sao ?

     Để chống lại sự đông máu do gặp lạnh kéo dài và huyết bị hàn xâm nhập . Cơ thể sẽ sinh nội nhiệt  để giữ thăng bằng . Sau khi đã hóa giải xong nguyên nhân ngoại xâm ... lượng nhiệt này trở thành Dư nhiệt và hướng lên đầu . Nếu quá nhiệt thì biến thành Triều nhiệt . Phát sốt . Sợ gió . Đau nhức mình .. làm cho người ta cảm thấy khó chịu .

- Khi một thứ đồ uống bỗng nhiên lại trở thành  Hàn tặc

Cơ thể phải huy động tổng lực để đối phó .. lâu dần bị rơi vào tình trạng Chán ăn . Mệt mỏi . Nặng đầu . Gân xương mềm yếu . Ngại công việc … Có một số người bị ớn lạnh . Sợ lạnh …

- Chúng ta tắm quá lâu thì sự khó chịu cũng xuất hiện như vậy .

Thí dụ hai : 

Theo cơ chế Cân bằng Âm Dương .

Bọn đàn ông họ ăn chơi tưng bừng . Cái gì cũng ăn .. Cái gì cũng uống . Không kiêng gì hết . Thức khuya . Cà phê . Trà . Rượu … Nhưng gần như rất ít người bị nóng .

- Chị em Nữ giới thì thôi kiêng cữ đủ thứ .. Ăn gì cũng sợ bị nóng , lên cân . Cái gì nghe nói là mát lắm thì sưu tầm tới bến .. nghé . Ngày nào cũng uống .. Săn lùng .. Tìm kiếm rất sôi động .

- Tóc   là biểu hiện của  Máu

Nhìn tóc biết máu - Tóc xơ rối không bóng mượt . Đuôi tóc đổi màu , chẻ ngọn , gãy rụng nhiều là máu quá nóng ..

Huyết thuộc âm nhưng do các chị em không ăn uống thực phẩm có tính Dương nên mất cân bằng Âm – Dương . Quá mát . Quá hàn sẽ trở thành cực âm … Quá âm thì sinh nhiệt . Mà nhiệt này là Hư nhiệt nên nó chỉ tác động ở Thượng tiêu . ( Từ ngực lên đầu - Còn gọi là vọng hỏa ) Nóng bứt rứt . Miệng nổi đẹn hoặc tưa lưỡi . Da khô mặt nám . Tóc gãy rụng , đổi màu do hỏa bốc . Làm cho người ta lầm tưởng là Thực nhiệt nên quyết tâm thanh nhiệt … ha … ha .

- Vậy còn đám đàn ông chơi bời , nhậu nhẹt thâu đêm thì sao … Không bị nóng hay nóng rất khiêm tốn … Hà ..hà .

BỞI VÌ CÓ NÓNG , CÓ MÁT NÊN TỰ CÂN BẰNG THẾ THÔI

TRONG ÂM CÓ DƯƠNG - TRONG NÓNG CÓ LẠNH 

Thuốc thì có quá nhiều 

– Nhưng cách dùng thuốc thì rất mập mờ . Nhiều người chỉ hiểu phần  ngọn và đã áp dụng sai lầm rất ngớ ngẩn .

Thí dụ .

Bổ thận tráng dương đây .

Nam uống vào  hăng hái tiến lên ..

Bổ thận . Tráng dương . Sinh tinh . Cường lực . Tăng cường sinh lý . Giúp ăn ngon . Ngủ khỏe . Chữa di mộng tinh . Tóc bạc sớm …

Rất chung chung và mơ hồ

Vậy ai là đối tượng của bài thuốc này ? 

Không khéo uống xong phải nhập viện khẩn cấp vì 

Tráng dương ..?

- Bởi vì khi còn trẻ , còn khoẻ  ... Thì cơ thể tự cân bằng và phục hồi  

- Khi có bệnh là lúc tuổi tác không còn tự điều chỉnh được thì mới tìm đến thuốc chữa bệnh . 

VẬY BỔ DƯƠNG HAY BỔ ÂM 

CẦN CÂN NHẮC THẬN TRỌNG 

âm hư hay can thận âm hư thì ... Bổ thận tráng dương chỉ đi theo các cụ mà thôi ...

Người Thầy thuốc phải hiểu thật cụ thể về cơ chế Bệnh sinh để tường tận khi đối chứng lập phương . Nếu còn có chỗ nghi ngờ hay mơ hồ thì phải nhờ tứ chẩn . 

( hỏi cho rõ từ màu sắc của nước tiểu …, Đến vị giác  )

Chỉ để làm sáng tỏ một vấn đề cốt lõi 

[ Hư hay Thiệt  -  Nhiệt hay Hàn ]

- Còn trẻ - Còn khoẻ  phần nhiều là chữa triệu chứng  

( nhức đầu thì uống thuốc nhức đầu ... Đau bụng thì uống thuốc đau bụng  vv . )

- Khi tuổi cao sức yếu thì phải vận dụng rất linh hoạt từ  

TỨ CHẨN   

ÂM DƯƠNG 

NGŨ HÀNH 

BÁT CƯƠNG 

BÁT PHÁP  ... 

THẬM CHÍ CẢ HUYỀN KHÔNG VÔ VI ...

- TIỂU ĐƯỜNG . MỠ MÁU . HUYẾT ÁP CAO . ĂN KHÔNG TIÊU . BỤNG ĐẦY TRƯỚNG . ĐÁI ĐÊM NHIỀU LẦN .  HUYỄN VỰNG .TRÍ NHỚ GIẢM SÚT .. NÓI LẢM NHẢM - THÌ NGƯỜI THẦY THUỐC PHẢI LÀM SAO  

Xin kết thúc phần Tiêu Hóa và Rối Loạn Chuyển hóa .

Đông y Minh Phú - Niềm tin của mọi nhà

Tài liệu tham khảo

Gs - Bác sỹ Trần Văn Kỳ 

- Triệu chứng và điều trị học đông y

- Đông y điều trị bệnh chuyển hoá và nội tiết

- Điều trị phụ khoa đông y

Lương y Nguyễn Khắc Nhân 

Lương y Ts Nguyễn Hữu Khai

- Cẩm nang mạch học thực hành 

Y học căn bản 

Hải Thượng Lãn Ông - Khôn hoá thái chân //Tỳ vị trọng yếu

Nguyễn Đình Chiểu Lư sơn mạch phú