- CÂN - còn gọi là gân . Là các bó sợi có tính đàn hồi liên kết giữa khớp và các tổ chức khác của cơ thể . Phần nhiều có màu trắng . Nhờ có khả năng co duỗi mà mô cơ giúp cho một số cơ quan , bộ phận cơ thể và cả cơ thể vận động được . Có 3 loại mô cơ chính gồm : Cơ vân (cơ bám vào xương) . Cơ tim (sợi cơ ở tim) . Cơ trơn (cấu tạo nên thành tạng rỗng như ống tiêu hóa . Bàng quang . Tử cung . Mạch máu).…
Xương gồm 206 chiếc . Dài ngắn khác nhau . Hợp lại tạo thành Bộ xương nâng đỡ cơ thể . Che chở cho các nội quan khỏi những chấn thương .
- Xương là các ống dài ngắn khác nhau . Hình dạng và cấu tạo khác nhau . Đa số bằng chất canxi . Hữu cơ và vô cơ …
- Khớp là đầu các tổ chức xương có cấu tạo phức tạp như là Mô sụn , màng hoạt dịch , đĩa đệm , khoảng trung gian .. vv ..
- Bệnh do ngoại tà thường gọi là :
Phong - Hàn - Thấp - Tý
- Bệnh do nội thương gọi là :
Phong - Nhiệt - Thấp - Tý
+ Phong " gió " di chuyển . Đau không cố định . Nay chỗ này . Mai chỗ khác
+ Hàn là không khí lạnh ở bên ngoài xâm nhập vào kinh lạc gây ra bế tắc
+ Nhiệt là do nội thương - Can Thận âm hư . Mất ngủ . Tác dụng phụ của một loại thuốc nào đó
+ Thấp là ứ đọng gây sưng , phù … Từ khuỷu tới bàn tay . Từ đầu gối xuống bàn chân . Rêm mình . Nặng mình . Mu bàn chân sưng mọng …
+ Tý là ở các vị trí như .. Bắp tay , bắp chân , vai , mông …
Thường thấy có
Phong hàn thấp gây ra viêm khớp
a . Viêm khớp cấp thường có Sưng . Nóng . Đỏ … Đau
b . Viêm khớp mạn tính thường thấy ở nhiều khớp ( đa khớp ) . Biến dạng khớp …
Phong nhiệt thấp gây ra Thoái hóa khớp
1 . Thoái hóa đốt sống cổ
2 . Thoái hóa đốt sống lưng
3 . Thoái hóa các khớp
4 . Thoát vị đĩa đệm của khớp
5 . Mục khớp , gai , vôi hóa
6 . Đau xương
7 . Lao xương
Và một số các dị dạng khớp khác …
***
Cổ nhân gọi xương trong người là Cốt
- Cốt có cốt giao và cốt tủy
- Khi còn nhỏ cốt giao đầy nên xương mềm mại sự co giãn đàn hồi tốt
- Cốt tủy lúc còn nhỏ màu hồng . Huyết cầu nhiều . Có ở tất cả các hốc xương . Khi lớn tuổi chỉ còn thấy ở tủy xương ống . Phần nhiều là lipit và có màu vàng
ĐẠI THỦ CỐT | Xương Đầu ( Hộp sọ ) |
TRƯỞNG CỐT | Xương sống |
THỨ CỐT | Xương tứ chi |
TIỂU CỐT | Xương bàn tay . Bàn chân . Xương sườn . Xương dẹp . Xương ức … |
- Xương đầu (hộp sọ) có rất nhiều xương chức năng như xương trán , xương chẩm , xương hàm vv.. Nhưng cơ bản phân thành 2 vùng .
A . Sọ tạng . Các xương của mặt
B . Sọ thần kinh . Hộp sọ
Gọi chung là Đại thủ cốt - Xương Đầu Lớn
- Xương sống . Xương chính giữa trải dài theo trục đứng . Kết nối với các xương khác . Xương sống chia làm năm phần và xương cụt có nhiều đốt xếp chồng lên nhau và ẩn vào nhau nên người có thể từ 33 đốt đến 35 đốt sống …
a . Đoạn cổ gồm 7 đốt . Cong lồi ra phía trước "C"
b . Đoạn ngực có 12 đốt . Cong lồi ra sau "T"
c . Đoạn thắt lưng có 5 đốt . Cong lồi ra trước "L"
d . Đoạn cùng có 5 đốt dính liền với nhau tạo thành
xương cùng . Cong lồi ra sau "S"
e . Đoạn cụt gồm 4 - 6 đốt sống cuối cùng dính với nhau tạo thành xương cụt .
Chiều dài của toàn bộ cột sống khoảng bằng 40% chiều cao cơ thể . Chịu lực nâng đỡ cơ thể và giữ thăng bằng cho mọi sự vận động .
Nên được gọi là Trưởng Cốt ( xương chính ) nếu xương sống có sự bất thường như cong , vênh … Thì hình dáng của người sẽ thay đổi
YHCT chia Trưởng cốt thành 3 vùng
***
Gọi xương sống cổ ‘C’ là vùng Đại Chùy (vùng chủ về ngoại tà – Phong hàn )
+ Huyệt đại chùy nằm trên đốt sống cổ thứ 7 . Bao gồm từ các huyệt phong phủ , phong trì xuống tới đại chùy . Chịu ảnh hưởng từ mạch đốc và kinh thái dương .
+ Khi có bệnh ( đau vai gáy ) phần nhiều là do phong hàn …
- Có một số trường hợp khớp xương cổ bị giãn , hở , lệch , vẹo do mang vác nặng lâu ngày .. Bỗng một hôm bị nhiễm phong hàn hoặc là do tăng axit uric máu gây ra đau và khi chụp x quang thì được chẩn đoán là thoát vị đốt sống cổ . Cho nên cần nghiên cứu kỹ … 80% bệnh đau vai gáy là do phong hàn làm bế tắc kinh lạc ( Co rút cơ gây đau ) khi xảy ra co thắt cơ vùng cổ bị đơ và nhệt độ xuống thấp làm cho máu khó lưu thông . Khớp phía bên vùng bị đau mất sự nuôi dưỡng và vôi hóa xảy ra .
***
- Gọi đốt sống lưng ‘T’ là vùng Phế Du ( vùng chủ về nội thương )
- Khi có bệnh thường thấy là : Tức . Lói . Đau thốn . Ớn lạnh … Khi vùng phế du bị đau thì nguyên nhân của Màng phổi . Cơ hoành . Gan . Dạ dày … Cần phải nghĩ tới
***
+ Gọi đốt sống ‘L’ là vùng Thận Du ( vùng chủ về sinh lý )
+ Khi có bệnh thường thấy : Đau lưng , tiểu đêm , suy sinh dục ..
( Thoát vị đĩa đệm không còn là bệnh thuộc phạm trù yhct . Mà cần đến bệnh viện để thăm khám và điều trị )
***
- Gọi đốt sống ‘S’ là vùng Đại trường du (chủ về thống phong )
- Khi tiêu hóa bất thường do Thương thực thường thấy là Đau cứng lưng . Đơ lưng . Giật xương sống ( gout thứ cấp )…
***
- Xương tứ chi ‘ tay và chân’ chia làm hai phần chính Thượng quyển và Hạ quyển ( do có hình dáng giống ống quyển của người xưa ) . Xương cánh tay và xương cẳng tay . Xương ống chân và xương cẳng chân … Cũng chịu trách nhiệm chính trong sinh hoạt của con người nhưng có thể tạm ngừng vận động theo ý muốn . Nên gọi là Thứ cốt . Nhị quyển rất ít khi đau .
- Khi có bệnh thường thấy đau khớp vai , khớp khuỷu và cổ tay ..
+ Tiểu cốt - Tiểu .. nhỏ + Cốt .. xương
Là các xương nhỏ của bàn tay , bàn chân , xương dẹp , xương đòn , xương xườn .. Đều gọi là Tiểu cốt .
- Bệnh thấy trên tiểu cốt thường gặp trên lâm sàng là : U xương . Lao xương . Gãy xương . Viêm đa khớp Dạng thấp … Lắng đọng axit urat …
MÔ PHỎNG VIÊM TK TỌA
ĐÔNG Y MINH PHÚ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Khoa Y học cổ truyền - Đại học Y Hà Nội (2017), Bệnh học nội khoa Y học cổ truyền (dành cho đối tượng đại học), Nhà xuất bản Y học.
2. Khoa Y học cổ truyền - Đại học Y Hà Nội (2017), Bệnh học nội khoa Y học cổ truyền (dành cho đối tượng sau đại học), Nhà xuất bản Y học.
3. Bob Flaws, Philippe Sionneau (2005), The treatment of modern western medical diseases with Chinese medicine, pp 121 – 127.
4. Bộ Y tế (2014). Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị các bệnh về cơ xương khớp - Theo quyết định số 361/QĐ – BYT ngày 25 tháng 1 năm 2014.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét